Τόποι διακοπών και χρόνος – Henry Lefebvre

Απόσπασμα από την Τέταρτη Υπόθεση πάνω στον χώρο

[(…)Οι τόποι διακοπών και επίσης οι νέες πόλεις, είναι διαχωρισμένες από την παραγωγή, έτσι ώστε οι χώροι διακοπών, φαίνονται απελευθερωμένοι από την εργασία και “ελεύθεροι”, ενώ είναι δεμένοι με τους τομείς εργασίας μέσα στην οργανωμένη, κυριαρχούμενη κατανάλωση. Αυτοί οι αποκομμένοι απ’ την παραγωγή χώροι, λες και μπορεί κανείς να ξεχάσει εκεί την παραγωγική εργασία, είναι τόποι ανάκτησης δυνάμεων. Οι τόποι αυτοί συνδέονται πλατιά με την παραγωγική εργασία, αν και προσπαθούν να τους δώσουν ένα χαρακτήρα ελευθερίας και γιορτής και τους γεμίζουν σύμβολα που δεν έχουν για σημαινόμενα την παραγωγή και την εργασία. Είναι ένα τυπικό παράδειγμα του χώρου που είναι συγχρόνως διαχωρισμένος και ενοποιημένος. Πρόκειται ακριβώς για τόπους όπου αναπαράγονται οι παραγωγικές σχέσεις, πράγμα που δεν εξαιρεί, αλλά περιλαμβάνει την καθαρή και απλή αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης. Όλα αυτά διαβάζονται στους χώρους, άσχημα όμως, επειδή το κείμενο και το περιεχόμενο είναι συγκεχυμένα (όπως σ’ ένα σημειωματάριο). Αυτό που διαβάζεται δύσκολα, γίνεται καθαρά αντιληπτό, αν ξεκινήσουμε από την έννοια του χώρου, που είναι από τη μια μεριά εξαρθρωμένος και διαχωρισμένος κι από τη άλλη οργανωμένος και επανασυνδεμένος από την εξουσία.

Στον χώρο αυτό, που οι «ιδιότητες» του τοποθετούνται στην άρθρωση της μορφής και του περιεχομένου, αντιστοιχεί ένας χρόνος που έχει τις ίδιες «ιδιότητες». Ο χρόνος, ανώτατο αγαθό, ανώτατο εμπόρευμα, πουλιέται κι αγοράζεται: χρόνος εργασίας, χρόνος κατανάλωσης, χρόνος διασκέδασης, χρόνος διαδρομής, κ.λ.π. Οργανώνεται σε σχέση με την παραγωγική εργασία και την αναπαραγωγή των παραγωγικών σχέσεων μέσα στην καθημερινότητα. Ο «χαμένος» χρόνος δεν είναι για όλους, γιατί πρέπει να τον πληρώσεις ακριβά. Ο υποτιθέμενος «ελεύθερος χρόνος» είναι μόνο και μόνο χρόνος διαχωρισμένος και διατηρημένος σαν τέτοιος στα γενικά πλαίσια.(…)]

Henry Lefebvre
ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ
ΧΩΡΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Εκδ. Κουκίδα, 2007